ทำอย่างไรเราถึงจะมี Logic ดีขึ้น? ตอนที่ 3 : แหล่งฝึกฝน Logic

ในตอนนี้เราจะมาแนะนำแหล่งเรียนรู้ แหล่งฝึกฝน Logic เพื่อที่พวกเราจะได้มีโอกาสฝึกคิดมากขึ้น เป็นการเพิ่ม Exp ด้าน Logic นั่นเอง ซึ่งเป็นตอนต่อของเนื้อหาสองตอนก่อน คือ

• ในตอนแรกเป็นการเกริ่นนำว่า Logic เป็นเรื่องที่พัฒนาได้ แค่ยอมรับและฝึกฝนในลำดับที่เหมาะสมกับความสามารถตนเอง และค่อยพัฒนาไปเจอแบบที่ซับซ้อนมากขึ้นเรื่อยๆ
• ในตอน 2 เป็นการใช้ Logic กับ Excel ซึ่งจริงๆ จะเห็นว่าไม่ได้ใช้ความรู้ Logic ที่ซับซ้อนเท่าในวิชาคณิตศาสตร์ (ที่ต้องพิสูจน์ความสมเหตุสมผล) แต่ใช้แค่พวก AND, OR อะไรมากกว่า (แต่อาจต้องใช้ Systems Thinking หรือความรู้เชิงระบบเพิ่มเติมอีก ซึ่งจะพูดถึงในอนาคต)

เอาล่ะเพื่อไม่ให้เสียเวลา เรามาเริ่มดูแหล่งเรียนรู้เรื่อง Logic กันดีกว่า

รวมแหล่งฝึกฝน Logic

เกมแนว Puzzle ต่างๆ (เล่นคนเดียว)

ผมขอไล่จากที่ดูง่ายไปยากละกันนะครับ (Judgement ส่วนตัวนะ อย่าซีเรียส)

ปริศนาแนว Logic Grid Puzzle

เกมแนวนี้มักจะให้ข้อมูลเป็น Hint มาว่า ใครทำอะไร/ใครคู่กับอะไร? แต่จะให้แบบไม่ครบสมบูรณ์ เราต้องปะติดปะต่อเหตุการณ์แล้วทำการตัด choice ที่เป็นไปไม่ได้ออก จนกว่าจะเจอคำตอบที่ต้องการ

ตัวอย่างแบบง่ายๆ เช่น

มีคน 4 คน คือ นาย A, B, C, D และมีสัตว์เลี้ยงทั้งหมด 4 ประเภท คือ แมว, หมา, ปลา, นก โดยที่มีคำใบ้ (Hint) คือ

1. สัตว์เลี้ยงของนาย A บินไม่ได้
2. สัตว์เลี้ยงของ C และ D มี 4 ขา
3. สัตว์เลี้ยงของ D ไม่เห่า

โจทย์ต้องการให้หาว่า : ใครคือเจ้าของสัตว์เลี้ยงประเภทไหน?

ซึ่งถ้าเราพิจารณาจาก Hint เฉยๆ จะพบว่าข้อมูลมันไม่เป็นระเบียบ อาจจะอ่านแล้วงง จับต้นชนปลายไม่ถูก แต่ว่าหากเรานำข้อมูลที่ได้จาก Hint มาใส่ตารางที่ออกแบบมาดีๆ เกมแนวนี้จะง่ายขึ้นมากๆ

เราอาจเริ่มโดยใส่สัญลักษณ์เพื่อให้เห็นภาพมากขึ้น เช่น N คือแน่ใจว่าไม่ใช่, Y=แน่ใจว่าใช่

พอเราใส่แบบข้างบนเราก็จะเริ่มไล่ใส่ข้อมูลเพิ่มได้ว่า D ต้องมีสัตว์เลี้ยงเป็นแมวแน่นอน เป็นตัวอื่นในแถวแนวนอนเดียวกันเป็น N หมดแล้ว ทำให้สามารถใส่ N ในแนวตั้งทั้งหมดในคอลัมน์แมวได้ด้วย

ไล่ต่ออีก… ไปเรื่อยๆ จนครบ

สรุป

กรอบความคิด (Framework) ที่ดีช่วยได้มาก

ดังนั้นจะเห็นว่าถ้ามีระบบหรือกรอบความคิด (Framework) ที่ดี มันก็ช่วยให้เราหาคำตอบได้ง่ายขึ้นเยอะ ซึ่งผมคิดว่าเป็นเทคนิคที่สำคัญอย่างนึงเลยครับในชีวิตจริงของเราเลยล่ะครับ ^^

ถ้าเจอโจทย์ในชีวิตจริง ก็พยายามหา Framework หรือวาดตารางออกมา โดยจับคู่ทุกมิติให้ครบ เราจะได้คิดให้ครบทุกกรณี เช่นมี 4 เรื่อง ก็ต้องจับคู่ได้ =COMBIN(4,2) = 6 แบบ

เกมแนวนี้ส่วนตัวผมขอแนะนำ https://www.brainzilla.com/logic/logic-grid/ เพราะเว็บนี้ออกแบบการเล่นให้ง่ายขึ้นมาก เพราะเมื่อเรากดติ๊กว่ามั่นใจว่าถูกในช่องแล้วมันจะ auto ตัดตัวที่ไม่ใช่ทิ้งในแถวและคอลัมน์เดียวกันให้ด้วย

Minesweeper

ในสมัยก่อนเครื่อง Computer ทุกเครื่องจะมีเกม Minesweeper ซึ่งต้องหาว่าระเบิดอยู่ตรงไหน ซึ่งผมว่าก็ฝึก logic การตัด choice ได้ดีเลยครับ แต่ Minesweeper มันต้องอาศัยโชคอยู่นิดๆ ในบางจังหวะนะ 555

เดี๋ยวนี้เหมือนจะไม่มีลงมากับเครื่องแล้ว ดังนั้น ใครสนใจก็เล่นได้ที่นี่ http://minesweeperonline.com/

เกมแนวหา Sequence ที่ถูกต้อง

เกมแนวนี้ต้องคิด Sequence ที่ถูกต้องในการแก้ปัญหา ยกตัวอย่างเช่น

เกม Tower of Hanoi

เป็นเกมที่ต้องย้าย Disc ไปยังแท่นที่สามให้ได้ โดยมีกติกาว่า เราไม่สามารถเอา Disc ใหญ่วางบน Disc เล็กได้ มันจึงต้อคิดให้ดีว่าจะย้าย Disc ยังไงก่อนหลัง

ผมแนะนำให้เล่นที่นี่ครับ มีความยากหลายระดับ https://www.transum.org/Maths/Investigation/Tower_Of_Hanoi/

(ปล. ในเว็บเดียวกันมี Puzzle อีกเพียบเลย https://www.transum.org/Software/Puzzles/)

Sudoku

Sudoku เป็นเกม Puzzle ยอดฮิต ที่ให้เราใส่เลข 1-9 ลงไปในช่องสี่เหลี่ยม
โดยมีกติกาว่าห้ามมีเลขซ้ำกันในแถว ในคอลัมน์ และในบล๊อคย่อย 3×3

ดังนั้นหลักการคือพยายามหาตัวที่มั่นใจที่สุดใส่ลงไปให้ได้ก่อน แล้วก็จะมีข้อมูลมากขึ้นจนสามารถตัด choice ของตัวเลขได้เอง

เว็บที่แนะนำก็นี่เลย https://sudoku.com/ ดีตรงที่ถ้าเรายังไม่มั่นใจ มีเครื่องมือให้ทดเลขเอาไว้ก่อนได้ด้วย (กดตรง Note) ซึ่งการทดจะทำให้แก้ปริศนาได้ง่ายขึ้นเยอะ

เกมกระดาน (แข่งกัน)

Chess (หมากรุก)

Chess หรือ หมากรุก เป็นเกมกระดานแบบสู้กัน 2 คนที่เป็นที่นิยมมากๆ โดยที่แต่ละฝ่ายมีหมากหรือตัวเดินหลายตัว แต่ละตัวมีความสามารถแตกต่างกัน จุดมุ่งหมายคือหาทางกิน King หรือขุนของอีกฝ่ายนึงให้ได้นั่นเอง

หมากรุกมีหลาย version เพราะแต่ละประเทศอาจมีกติกาของตัวเอง เช่น ของไทยเราก็มีหมากรุกไทยด้วย แต่แบบที่เป็นที่นิยมสุดๆ ในโลกก็ต้องหนีไม่พ้นหมากรุกสากลอย่างแน่นอน

ส่วนตัวแล้วผมคิดว่าการฝึกหมากรุก ไม่ได้ฝึก Logic โดยตรง แต่เป็นการฝึกการคิดในเชิงกลยุทธ์หรือ Strategic Thinking มากกว่า เพราะต้องคิดในเชิงว่า ถ้าเราทำแบบนี้ อีกฝ่ายจะตอบโต้ยังไงด้วย แต่มันก็ช่วยเรื่อง Logic ได้บ้างแหละและสนุกดีด้วย

เว็บที่แนะนำคืออันนี้ https://www.chess.com/ เพราะมีครบตั้งแต่โหมดเล่นคนเดียว เล่นออนไลน์ และถ้ายังเล่นไม่เป็นก็มี Tutorial สอน

รวมถึงมี Puzzle ให้แก้ด้วยด้วย (ตรง Puzzle นี่แหละที่พอจะช่วยฝึก logic ได้)

สำหรับคนที่อยากเล่นหมากรุกไทยมากกว่า ก็มีแฟนเพจแนะนำเว็บนี้มาครับ https://www.playok.com/th/makruk/

Go (โกะ/หมากล้อม)

หากว่าหมากรุกคือบอร์ดเกมยอดฮิตแล้ว อีกเกมนึงที่ฮิตและโด่งดังมากในลำดับถัดไปก็คือ Go (โกะ) หรือหมากล้อมนั่นเอง

หมากล้อมเป็นเกมที่กำเนิดมาจากประเทศจีนหลายพันปีก่อน และได้แพร่หลายไปยังเกาหลีและญี่ปุ่น และสุดท้ายก็แพร่หลายไปทั่วโลกในที่สุด

หมากล้อมเป็นเกมที่มีตัวหมากแค่แบบเดียว (ไม่เหมือนหมากรุกที่มีหลายแบบ) และมีกติกาที่เรียบง่ายและจำง่ายกว่าหมากรุก แต่กลับเป็นเกมที่มีความลึกซึ้งและซับซ้อนมากๆ

หมากล้อมเป็นเกมที่ลึกซึ้งมาก จนเรามักจะเห็นนักปราชญ์ในหนังจีนกำลังภายในสู้กันด้วยหมากล้อมอยู่เสมอๆ เลยล่ะ และการ์ตูนยอดฮิตอย่างฮิคารุเซียนโกะก็เป็นอีกเรื่องที่จุดกระแสโกะให้โด่งดังขึ้นมามากขึ้นด้วย

ในสมัยก่อนการจะเขียนโปรแกรม Computer ให้เล่นหมากล้อมเก่งนี่ยากมากๆ (ยากและซับซ้อนกว่าหมากรุกเยอะ) เพราะกระดานโกะเป็นกระดานสี่เหลี่ยมจตุรัสที่มีเส้นอยู่ด้านละ 19 เส้นตัดกันเป็น 361 จุด แล้วผู้เล่นสามารถลงหมากที่จุดตัดไหนก็ได้ ดังนั้นมันจึงมีทางเดินที่เป็นไปได้มากมายมหาศาล

จะว่าไปแล้วผมเองก็ไม่แน่ใจว่าโกะ มันฝึก Logic ด้วยรึเปล่า (หรือฝึกอย่างอื่นมากกว่า?) ซึ่งผมดันเล่นโกะไม่เก่งด้วยสิ ใครที่เล่นโกะบ่อยๆ ฝากช่วย Comment หน่อยนะครับว่ามันฝึกอะไรให้เราได้บ้าง แต่ที่แน่ๆ ผผมว่าคนเล่นโกะเก่งๆ เนี่ยมีดูฉลาดเอามากๆ เลยล่ะ ^^

สำหรับเว็บที่แนะนำคืออันนี้ครับ https://online-go.com/ ซึ่งมีทั้งให้เล่น และมีสอนเล่นและก็ยังมี Puzzle ให้ฝึกคิดด้วย

ป.ล. เมื่อปี 2015 ที่ผ่านมา Computer ชื่อ AlphaGo เพิ่งจะสามารถเอาชนะแชมป์โลกที่เป็นมนุษย์ได้ด้วยแนวทางการคิดแบบ Deep Learning (Machine Learning แบบนึงที่เลียนแบบ Concept การคิดของสมองมนุษย์) ซึ่งคอมพิวเตอร์ได้ฝึกโกะด้วยการเรียนรู้จากข้อมูลหมากตัวอย่างจนเก่งในระดับนึง และสุดท้ายก็แข่งกับตัวเองด้วยจำนวนตามหาศาลในเวลาอันรวดเร็วจนเก่งขึ้นเรื่อยๆ สุดท้ายก็แซงมนุษย์ที่เก่งที่สุดในโลกได้ในที่สุด (ในขณะที่ฝั่งหมากรุกนั้น Computer สามารถชนะมนุษย์ได้ตั้งแต่ปี 1996 แล้ว เพราะมันไม่ลึกซึ้งเท่า จึงเขียนโปรแกรมให้คิดดักได้ทุกทางอย่างง่ายๆ เลย)

เกมที่ Excel Wizard เล่น

ใครยังไม่จุใจ ลองไปหาเกมที่คุณ Bo แห่ง Excel Wizard แนะนำก็ได้ครับ ตามนี้เลย